Op de gemeenteraad van 15 december stond de aanpassing van het meerjarenplan van het huidige gemeentebestuur op de agenda. Groen Merelbeke stelde zich tegelijkertijd kritisch en constructief op. Een corona-jaar als 2020 stelt scherp wat belangrijk is.  Groen vraagt meer ambitie van het gemeentebestuur als het gaat om het creëren van een andere en veilige mobiliteit, een lokaal klimaatbeleid en een hedendaagse visie op wonen en bouwen. Verder vraagt Groen Merelbeke ook dat in 2021 het gemeentebestuur ondersteunend en stimulerend werkt voor initiatieven die ontmoeting creëren in Merelbeke. Groen neemt ook een opmerkelijk initiatief over de partijgrenzen heen voor wat betreft het vrijwaren van de open ruimte. Het bouwshift-akkoord in de Vlaamse regering van deze week maakt het onbetaalbaar voor gemeenten om de woonuitbreidingsgebieden pro-actief te vrijwaren van bebouwing. Groen stelt daarom voor dat alle partijen in Merelbeke een schriftelijk engagement aangaan om tot 2040 de woonuitbreidingsgebieden niet aan te snijden als woongebied. Met dergelijk engagement zou de zeer kostbare open ruimte in Merelbeke op een betaalbare manier ongeschonden gehouden worden voor de toekomstige generaties Merelbekenaren.   Verklaring Groen Merelbeke in de gemeenteraad   Dit was de volledige verklaring van Stefaan Van Hecke, Fractievoorzitter van Groen Merelbeke op de gemeenteraad van 15 december:    Collega’s,   De bestuursperiode is twee jaar ver. Twee van de zes jaren. Het nieuwe beleid van deze meerderheid zou in 2021 toch in uitvoering moeten komen. 2020 was een bijzonder jaar. De COVID-19 crisis heeft hard toegeslagen. Ongeveer 18.000 personen overleden ondertussen. Vele duizenden werden gehospitaliseerd en herstellen soms moeizaam. Maar deze crisis had ook een impact op ons dagelijks leven.  Mensen werkten meer thuis; De horeca diende gedurende lange tijd te sluiten, en is nog steeds gesloten in afwachting van. Een gezellig terrasje of lekker etentje waren dit jaar niet evident. Ook de Eindejaarsdagen zullen anders zijn dan de andere jaren… Meer mensen (her)ontdekten de fiets of e-bike, als transportmiddel naar het werk of om in de vrije tijd op ontdekking te gaan.  Sommigen kregen het financieel moeilijk, door verlies van werk, door minder werk of door ziekte; Voor jongeren zijn het lastige tijden. Meer dan wie ook hunkeren ze naar sociale contacten, naar leuke momenten samen in een jeugdhuis, de jeugdbeweging, op een fuif,… maar anderzijds hebben ze ook kennis gemaakt met digitaal leren en les volgen. Voor velen werd het een eenzaam jaar.  Voor ouderen betekende het meestal een jaar met veel minder sociale contacten, minder bezoekjes van kinderen en kleinkinderen, minder contacten met leeftijdsgenoten. Kortom, een groot sociaal isolement.  Maar jong en oud ontdekten ook meer de natuur. In de weekends was het druk, soms zelfs te druk, in onze bossen en natuurgebieden, op onze trage wegen en wandelroutes.       … en zo kunnen we nog even doorgaan.   Het is aan het beleid om daar ook lessen uit te trekken en het beleid ook te durven bijsturen. Andere prioriteiten stellen, ze aanpassen of versnellen in de uitvoering,  Het is ook gedeeltelijk met die bril dat we met Groen naar 2021 kijken. Naar de beleidsplannen en de budgettaire keuzes. Wat is belangrijk ? Waar moeten we op inzetten in 2021?  Voor Groen zien we de volgende belangrijke uitdagingen in 2021.   1. Meer investeren in een andere en veiliger mobiliteit   Meer mensen op de fiets naar het werk.  Meer kinderen op de fiets naar school, sportclub of jeugdbeweging.  Meer met de fiets de streek verkennen.  Dat betekent dat er nog meer dan vroeger nood is aan meer, (lees: netwerk verfijnen), en vooral ook veiliger fietspaden.  Voor Groen is dat altijd al een prioriteit geweest, maar meer dan ooit moet daar in 2021 en de volgende jaren op ingezet worden. Ook de inspanningen voor meer verkeersveiligheid moeten verder opgedreven worden. We hebben met Groen de laatste jaren heel vaak gewezen op gevaarlijke verkeersituaties in onze gemeente.  Denk aan het fietspad dat de inrit kruist van het nieuwe bedrijf Facq. Een plek waar dagelijks heel wat fietsers passeren. Alsook de fietsoversteek op dit kruispunt komende van de Vatestraat. Denk aan het fietspad op de HSW dat over de ringvaartbrug loopt en richting Gent de afslag naar de R4 kruist Denk aan  Merelbeke centrum ondanks zone 30 te mijden voor fietsers Denk aan alle knelpunten van de Schoolroutekaart waar we al aandacht voor hebben gevraagd o.m. kruispunt Fraterstraat x Bergstraat of de rotonde Guldensporenlaan Ook vandaag wijzen we bij de aanvullende punten van deze GR op een aantal gevaarlijke plekken voor fietsers en andere zwakke weggebruikers. Maar vergeten we ook niet de Van Gansberghelaan en de Molenstraat bv, waar nog geen fietspaden liggen maar wel voorzien in het MJP.  Met Groen vragen we om daar in 2021 meer dan ooit werk van te maken. En dan niet alleen stil te staan bij de aparte fietspaden en knelpunten, maar integraal veilige fietsroutes te creëren. Vb: de nieuwe signalisatie ter hoogte van de scholen is goed, maar maakt nog geen veilige route naar de school. De idee om in het centrum een veilige, parallelle fietsverbinding te maken, hebben we steeds toegejuicht. Het voorstel maakte ook deel uit van ons verkiezingsprogramma van 2018. Maar na twee jaar in deze legislatuur zien we nog weinig aanzetten voor de realisatie.  Meer zelfs: in projecten die op dat traject liggen, zoals Tramstelplaats, vergeet men plots dit traject te implementeren. Dat is onbegrijpelijk. Hoog tijd om een versnelling hoger te gaan!   De plannen voor de herinrichting van Bottelare Dorp bieden wel een opportuniteit om er te investeren in meer verkeersveiligheid en een kwalitatievere leefomgeving met ruimte om o.m. te ontmoeten. We kijken dan ook met interesse uit naar de keuzes die in 2021 zullen worden gemaakt.  Meer mensen die onze gemeente al wandelend en op de fiets willen ontdekken, betekent ook meer nood aan veilige en goed onderhouden trage wegen. Ook hier heeft Groen al meermaals moeten wijzen op trage wegen die moeilijk te gebruiken zijn of simpelweg werden afgesloten door aangelanden. Dit jaar was het onterecht afsluiten van het Nerenbospad er een perfecte illustratie van.  Groen wil dat het bestuur in 2021 eindelijk assertiever optreedt tegen elke poging om trage wegen te saboteren of af te sluiten. Vlaanderen gaf net doelbewust met het gemeentewegendecreet nieuwe handvaten aan lokale besturen om die rol actiever op te nemen. Maar er is ook nood aan een uitbreiding, aan nieuwe verbindingen om een fijnmaziger netwerk uit te bouwen zodat voetgangers en fietsers onze gemeente zorgeloos kunnen doorkruisen. Veilige en goede infrastructuur voor voetgangers en fietsers zet aan tot wandelen en fietsen. En daar zal Groen blijven op inzetten in 2021   2. Anders omgaan met onze schaarse open ruimte   Het bewaren van de open ruimte is voor Groen al vele jaren een belangrijk strijdpunt. De tijd van nieuwe grote verkavelingen is echt voorbij. Te veel open ruimte is in het verleden ingepalmd geworden voor verkavelingen. Vaak slecht gelegen, met soms een beperkte ontsluiting met het openbaar vervoer.  2021 wordt ook op dat vlak het jaar van de waarheid. Er is reeds een aanzet gegeven met de opstart van het RUP ‘Bescherming open ruimte’. Daar zouden helaas nog 3 WUG’en kunnen worden aangesneden. Wij hopen echt dat het gemeentebestuur die optie herziet en radicaal kiest voor een zo ruim mogelijke bescherming van de open ruimte. Ondertussen heeft de Vlaamse overheid het ons niet makkelijk gemaakt. Het akkoord dat vorige week is bereikt in de VR, zal de betonstop, nu bouwshift, voor de gemeenten die er echt werk willen van maken, onbetaalbaar maken. Belangrijke knopen zullen moeten worden doorgehakt. Gemeenten kunnen opteren om geen actieve bescherming te voorzien, waardoor die gebieden tot in 2040 niet kunnen worden aangesneden voor bebouwing, tenzij bij beslissing van de gemeenteraad. Mochten we voor deze optie kiezen, wellicht de enige betaalbare, dan stelt Groen voor dat we met alle partijen die vandaag vertegenwoordigd zijn in deze gemeenteraad, samen een schriftelijk engagement aangaan om, welke politieke meerderheid er zich in de toekomst ook vormt, deze WUG’en nooit te zullen aansnijden tot in 2040 en dus ook niet voor te leggen aan de gemeenteraad. Een gezamenlijk politiek engagement, over de grenzen van meerderheid en oppositie heen, is wellicht de enige manier om deze open ruimte op een betaalbare manier ongeschonden te houden voor de toekomstige generaties. Toch valt het debat over de bescherming van de open ruimte niet ter herleiden tot de WUG’s alleen. Merelbeke kent ook nog heel wat zonevreemd bos- en natuurgebied dat op elk moment aangesneden kan worden voor nieuwe ontwikkelingen.   Ook het beleidsplan Ruimte dat in ontwikkeling is, zal in 2021 verder vorm krijgen. De uitdagingen zijn groot om ook voor meer bos en natuur voldoende ruimte te voorzien en dat in een bindend beleidsdocument vast te leggen. Er is meer dan ooit nood aan meer bos, meer natuur,…. Maar ook in de meer dicht bewoonde delen van onze gemeente zoals de Flora en het Centrum is er meer nood aan groene ruimte.  Er zijn ook inkomsten via het open ruimte fonds vanaf 2023. Wat zullen we daarmee financieren ?  Het beleidsplan Ruimte zal ook volgende thema’s bevatten: Verdichting stedelijk gebied versus vrijwaren buitengebied Kernversterking en de rol van publiek patrimonium Mobiliteit En, na eerdere debatten in de GR, ook het voetpadenplan.  Wat Groen betreft, moeten ook regels die een lokaal klimaatbeleid tegenhouden, aangepakt worden. Denk bv aan het verbod op het plaatsen van zonnepanelen in bepaalde verkavelingen.   Het studiewerk is opgedragen aan Veneco, maar we missen vandaag toch vooral nog duidelijkheid rond de beleidsvisie van de meerderheid. Bij het RUP Bescherming Open Ruimte zagen we bijvoorbeeld  geen tekort aan bijkomende woonbehoefte in de studie, maar toch wil het bestuur WUG’en aansnijden met het RUP. En dus stelt zich de vraag: welke doelstellingen legt het bestuur zichzelf op? Die keuzes kunnen we in 2021 maken met het Beleidsplan Ruimte en daar wil Groen volop voor gaan!   3. Anders wonen en bouwen   Ook wonen en bouwen zal in de toekomst anders moeten. De klimaatuitdagingen waarvoor we staan en waarvoor ook lokale besturen een belangrijke bijdrage moeten leveren, leggen het ons op.  De aangekondigde wijziging van de Stedenbouwkundige Verordening is essentieel. We hebben de laatste jaren ook ervaren dat die niet meer aangepast is aan de inzichten van vandaag als er concrete bouwplannen ter beoordeling voorliggen. Denk aan het project Hebbelynck. Voor Groen is het essentieel dat deze Verordening wordt aangepast op minstens de volgende punten:   De algemene parkeernorm die nu op 1,5 auto’s per wooneenheid ligt, moet dringend naar beneden en bijkomend afhankelijk worden van de knooppuntwaarde. Andere vormen van mobiliteit zoals deelauto’s, een goede aansluiting op het openbaar vervoer en maximale doorwaadbaarheid voor de actieve modi moeten gestimuleerd worden; bij alle projecten, ook bij handel, kantoren, industrie; Co-housing en andere vormen van samenwonen moeten mogelijk worden gemaakt. Nu is de verordening daar niet op voorzien. En dat is een lacune dat ons al jaren parten speelt. ….   4. Waar is het lokaal klimaatbeleid ?    In de EU is enkele dagen geleden een historisch akkoord gesloten om de CO2-uitstoot met 55% te verminderen tegen 2030. Da’s over 10 jaar. Het is een ambitieuze uitdaging, maar absoluut noodzakelijk om de doorhollende klimaatwijziging onder controle te kunnen houden en onze planeet leefbaar te houden voor onze kinderen en kleinkinderen. Het Europees Parlement wil zelfs naar 60% reductie.  Veel aandacht gaat vandaag terecht naar de strijd tegen de COVID-pandemie, maar een nog grotere uitdaging is de strijd tegen de klimaatverandering, de opwarming van de aarde. Elk jaar blijven er warmte- en droogterecords sneuvelen. Merelbeke heeft zich geëngageerd met het burgemeestersconvenant en een lokaal klimaatplan, maar we zien weinig concrete acties en beleidskeuzes om die ambitieuze doelstellingen te kunnen bereiken.  We zien slechts 1 Beleidsdoelstelling 11: “Merelbeke neemt actie om de klimaatverandering en haar impact te bestrijden” Enkel exploitatiekost van ruim 50.000 euro  Waar zijn de investeringen? En er is een gewijzigde context:Alle hogere bestuursniveaus hebben hun klimaatbeleid ondertussen aangepast: zowel provinciaal, Vlaams, nationaal als Europees: overal kwamen er verscherpte (en concrete) doelstellingen! Een gevolg van de vaststelling dat we met het gevoerde beleid niet op schema zitten voor de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs. De doelstellingen en actieplannen schoten tekort. Diverse regio’s, steden en gemeenten volgen met een update van hun adaptatieplannen. Ook in Merelbeke verwachten we en vragen we een aangepast klimaatbeleid. Koppeling met Beleidsplan Ruimte & Mobiliteit? We kennen véél open bebouwing (43%) en 10% meer wooneenheden in de laatste 8 jaar Ruim 48% CO2-uisttoot komt door mobiliteit (!) Slechts 3,4% van het zonnepotentieel van daken wordt benut (quid verbod in verkavelingen!) … Groen vraagt om in 2021 ook het lokaal klimaatbeleid een extra boost te geven. Een tussentijdse stand van zaken van wat reeds is uitgevoerd of in uitvoering is, is een eerste stap, maar een aanscherping van de doelstellingen is zeker ook noodzakelijk!   5. Ontmoeting stimuleren   2021 is ook het jaar dat het nieuwe Cultuurhuis zal openen. Meer dan ooit beseffen we hoe belangrijk het is om te kunnen samenkomen, elkaar te ontmoeten, samen van cultuur te kunnen genieten, maar ook samen cultuur te maken. En het belang van het ervaren en beleven van cultuur an sich… Een uitbater voor het cultuurcafé is ondertussen gevonden. Maar we kijken nu vooral uit naar de start, naar de manier waarop het Cultuurhuis zal werken, naar de programmatie,…  Maar ontmoeting is meer dan cultuur. Ontmoeting is ook van groot belang bij sport, bij jeugdactiviteiten, bij seniorenactiviteiten, … We hopen op een mooie heropstart in 2021 met een bestuur dat stimulerend en ondersteunend klaar zal staan! Ook voor het sociale ontmoeten en het ondersteunen van burgerinitiatieven. En cultuur is meer dan activiteiten in het Cultuurhuis of in andere plekken in onze gemeente. Ook ons erfgoed verdient alle aandacht! Schelderomolen zal gerenoveerd worden, dat is goed nieuws! Maar we hebben nog een belangrijke molen die al tientallen jaren wacht op renovatie of een geschikte bestemming: de Stenen Molen in Melsen. Daar hebben we de laatste tijd niets meer over gehoord. Hoe staat het met dit dossier? Zullen de eigenaars in 2021 eindelijk hun verantwoordelijkheid opnemen en dit beschermde monument eindelijk aanpakken ?  Ook rond de Mottesite in Melsen horen of zien we ondertussen geen beweging. Maar het gaat ook om Trage wegen en houtig erfgoed. En zorg dragen voor het gemeentelijk patrimonium.   Dat zijn, collega’s, voor de Groen-fractie, de vijf belangrijke aandachtspunten voor 2021 waar we meer ambitie en doeltreffendheid verwachten.   De Financiele risico’s  De documenten bij het meerjarenplan besteden ook de nodige aandacht aan de financiële risico’s waar we voor staan. Ook vorig jaar hebben we gewaarschuwd voor een aantal risico’s. Vandaag is duidelijk dat ook de pandemie impact zal hebben op de financiële situatie van lokale besturen, en ook onze gemeente zal er niet aan ontsnappen. Hoewel de corona-crisis dit jaar toesloeg, zien we al volgend jaar een eerste impact op de inkomsten uit de personenbelasting en die impact zal in 2022 en later nog groter zijn. Samen met de impact van de federale taks-shift leidt dit enkele jaren tot minder ontvangsten. En vorig jaar werd ook gewezen op de impact van de veroudering van de bevolking. Daaruit bleek dat de inkomsten op termijn zelfs zouden dalen. Volgens de omgevingsanalyse zou het effect zelfs mogelijks -9,5% bedragen in 2030.   Gelukkig kan Merelbeke genieten van opbrengsten door de overname van het provinciaal zorgcentrum Lemberge en het inbrengen in de zorgband. Het zijn miljoenen die jaren geleden niet konden worden voorzien, maar nu duidelijk een verschil maken bij de eindafrekening.  Dit is ook welkom, want de schulden zullen nog een paar jaar stijgen door een aantal zware investeringen die in 2021 afgerond zullen zijn (Woonzorgcentrum, Cultuurhuis,…).  Ondanks de druk op de financiële situatie moeten we ons ook de vraag stellen hoe we als lokale overheid een rol zullen opnemen als actor in de ‘relance’, als investeerder, als werkgever dus (rechtstreeks en onrechtstreeks).  Ondersteuning van de lokale economie is meer dan ooit aan de orde (en we komen dan ook opnieuw bij het debat over wat de gemeente wel of niet via TMVS koopt ipv bij de lokale zelfstandige). Goed nieuws op termijn is wel dat er in het federaal regeerakkoord is afgesproken om een extra inspanning te doen voor de financiering van de hulpverleningszones (wat al lang was beloofd) en ook de KUL-norm voor de politiezones zal worden herzien. Concreet is het nog niet, maar het engagement wel. En dat kan extra zuurstof geven op termijn. Voorzichtigheid is en blijft geboden.  Om al deze redenen, zowel de inhoudelijke en de financiële zal de groen-fractie de aanpassing aan het meerjarenplan niet  goedkeuren.   Namens de Groen-fractie Stefaan Van Hecke