Op de gemeenteraad van 27 april wordt de wegenis van 5 verkavelingsprojecten besproken. Het betreft in totaal 298 wooneenheden (w.e.) die de komende jaren in Merelbeke zullen worden bijgebouwd. Groen! betreurt vooreerst het totaal gebrek aan een consistente visie op duurzaam verkavelingen. In regel betreft het wegenisverkavelingen in lusvorm zonder doordachte sociale of ecologische uitgangspunten. In strijd met het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS)Opvallend is dat het geplande aantal wooneenheden bijna systematisch en fors afwijkt van de voorziene bouwmogelijkheden in het GRS. Groen! is voor inbreiding, maar de voorziene omvang per verkaveling overschrijdt letterlijk de draagkracht van de omgeving. Voor de drie grootste verkavelingen gaat het over 114 w.e. i.p.v. 68 (Bergbosstraat), 83 i.pv. 40 (Claerhof - Rodenbachlaan) en 50 i.p.v. 39 (Heirhof - Gontrodeheirweg). Daarbij valt op hoe de typologie en beleveniswaarde vaak totaal niet aansluit bij de bestaande bebouwing in de buurt. Langs straten met halfopen en open bebouwingen komt er plots een zijstraatje (luswegenis) waarin een begijnhof (met drie bouwlagen) of appartementsblokken opduiken. Een ongewenste vorm van verstedelijking wordt hier ingezet.

Gebrek aan visie op duurzame verkavelingen

Het gebrek aan visie op duurzame verkavelingen blijkt uit de keuzes op vlak van watervoorzieningen, energiegebruik, mobiliteit en groenruimte. Bij slechts één kleine verkaveling is een expliciete verwijzing naar 'energiebewust bouwen', bij andere ontbreekt ter zake elk spoor. Op vlak van klimaatvriendelijk of CO2-neutraal verkavelen bijvoorbeeld is de wegenis van groot belang, want het creëert de mogelijkheid tot zongerichte oriëntatie van de huizen. Maar het bestuur ziet het anders, in één verkaveling wordt zelfs het plaatsen van zonnepanelen beperkt - ze mogen niet zichtbaar zijn vanaf de openbare weg - omwille van de typologie, met name het uitzicht van het begijnhof. Het middeleeuws uitzicht dus boven 21e eeuwse uitdagingen als klimaatveranderingen. Achterhaalde nostalgie boven ecologie, dat is blijkbaar de visie van het bestuur op een moderne verkaveling.

Wat waterbeheer en groenvoorziening betreft, nochtans cruciale blauwgroene structuren in moderne ecowijken, zijn er slechts twee verkavelingen met een prille aanzet tot ontwik-keling daartoe, maar zeker niet als dragende structuren. Als ecologische netwerken die garant staan voor biodiversiteit. Laat staan dat er aan decentrale waterzuivering zou worden gedacht. In één verkaveling wordt terzake zelfs een onbegrijpelijke stap achteruit waarbij het bestuur kiest voor de inbuizing van het regenwater in plaats infiltratie via bijv. open grachten. De reden daartoe slaat ons met verstomming: het zou teveel onderhoud vragen.

Hier worden kansen gemist op vlak van groene jobs door ecologisch beheer via de sociale economie. Wat staat een dergelijke visie mijlenver af van echte eco-sociale wijken waar samen met de toekomstige bewoners wordt nagedacht over maximale voorziening van groen- en waterpartijen dat in samenspraak wordt onderhouden en ontwikkeld.

Geen visie op integratie van sociale woningen in de verkavelingen

Uit de wegenis blijkt dat sociale woningen niet worden geïntegreerd in het verkavelings-concept, noch in de bouwtypologie, noch via de inplanting. We vinden ze terug aan het eind van een pijpekop, weggemoffeld aan een verloren strook langs de spoorwegen of aan een uithoek van de wegenis van de verkaveling. Een erg asociale visie op integratie van sociale woningen die aanleiding kan geven leidt tot gettovorming. Van publieke binnenruimtes waar mensen elkaar kunnen ontmoeten in de wijk is nergens sprake.

Mobiliteit met prominente aanwezigheid van de auto

Langs de verschillende wegenissen is telkens gepoogd om het aantal parkeerplaatsen vlakbij de huizen te maximaliseren. In de grootste verkavelingen verschijnt wel al eens een fietsstalling. De auto blijft evenwel dominant aanwezig in de wijk, terwijl men bij het concept van ecowijken ernaar streeft om buurten autoluw te maken door bijv. langparkeren buiten het woongebied te krijgen zodat wonen, spelen en ontmoeten centraal komt te staan en niet het gevaar of uitzicht op verkeer. Ook het mengen van functies (wonen en winkelen bijv.) is beperkt of onbestaande in de nieuwe verkavelingen waardoor vervoersbehoeften worden gestimuleerd. De drie grootste verkavelingen zullen zonder meer zorgen voor lokale verkeersoverlast, daarvoor vraagt Groen! alvast bijkomende mobiliteitseffectstudies.

Samengevat: de verkavelingsconcepten die op de gemeenteraad worden besproken zijn voor Groen! van een voorbije, niet duurzame eeuw, waarbij eindigheid van grondstoffen en klimaatveranderingen nog niet tot de denkwereld behoorden van projectontwikkelaars en betrokken politici. Het bestuur heeft de trein van duurzame verkavelingen gemist terwijl , daar overal elders in Vlaanderen (cfr. Studiedag ACW 'ecopolis Vlaanderen', Lokaal, ...) steeds meer en beter wordt op ingezet.

Frank Monsecour

Groen!Merelbeke